Αχ, αυτά τα κακομαθημένα παιδιά!
Οι σκανταλιές είναι το παιχνίδι του, τα θέλει όλα δικά του και κάνει μονίμως του κεφαλιού του. Εσείς, κόκκινοι από ντροπή, προσπαθείτε να συνετίσετε το ατίθασο παιδί σας, χωρίς ωστόσο να τα καταφέρνετε. Και το ερώτημα που σας βασανίζει είναι: μήπως τελικά το παιδί σας είναι κακομαθημένο;
Αν φοβάστε ότι το παιδί σας θα γίνει κακομαθημένο ή υποψιάζεστε ότι προς τα εκεί οδεύει, έχετε υπόψη σας ότι, δυστυχώς, αυτοί που φέρουν την ευθύνη είναι κατά κανόνα οι γονείς.
Σημάδια ότι το παιδί σας είναι κακομαθημένο
Αφιερώστε, λοιπόν, λίγο χρόνο για να αναλογιστείτε τα εξής:
- Είστε υπερβολικά επιεικείς και δεν του χαλάτε χατίρι; Θέτετε όρια στη συμπεριφορά του;
- Όταν έχετε θέσει κανόνες, τους παρακάμπτετε συχνά ώστε να ενδώσετε στις απαιτήσεις του;
- Υποχωρείτε στην γκρίνια και τα ξεσπάσματα θυμού του;
- Αλλάζετε γνώμη λόγω της επιμονής του;
Αν οι περισσότερες απαντήσεις σας είναι θετικές, το πιο πιθανό είναι το παιδί σας να έχει αποκτήσει τη συμπεριφορά ενός κακομαθημένου παιδιού, δηλαδή:
- Δεν αναλογίζεται τα συναισθήματα των άλλων και δεν σέβεται τα δικαιώματά τους.
- Θέλει να είναι πάντα το «αφεντικό» και προσπαθεί να ελέγχει τους άλλους.
- Δεν υπακούει ή πολλές φορές δεν αντιδρά καν σε εντολές του τύπου «Μη!» ή «Σταμάτα!».
- Διαμαρτύρεται για όλα και τίποτε δεν του είναι αρκετό. Εκνευρίζεται εύκολα και έχει συχνά ξεσπάσματα θυμού.
- Έχει υπερβολικές απαιτήσεις από τους άλλους, όχι όμως και από τον εαυτό του.
- Χρησιμοποιεί συχνά τη λέξη «βαριέμαι».
Ποιες είναι οι συνέπειες;
Η συμπεριφορά ενός κακομαθημένου παιδιού μπορεί να είναι ενοχλητική για τους γονείς του, ταυτόχρονα, όμως, δημιουργεί και στο ίδιο ουσιαστικά προβλήματα, όπως τα παρακάτω:
Δεν αποκτά ανεξαρτησία:
Βασίζεται πάντα στους άλλους για την εκπλήρωση όλων των αναγκών και των επιθυμιών του, με αποτέλεσμα να μην προσπαθεί μόνο του.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην αποκτά ποτέ αρκετή αυτοπεποίθηση, αφού δεν στηρίζεται στις δικές του δυνάμεις.
Δεν έχει φίλους:
Τα άλλα παιδιά δεν έχουν καμία διάθεση να κάνουν παρέα ένα παιδί κακομαθημένο, που δεν ξέρει να συνεργάζεται, τα θέλει όλα δικά του, θυμώνει όταν δεν του κάνουν τα χατίρια, θέλει συνέχεια να παριστάνει το «αφεντικό» και προσβάλλει τους άλλους.
Έτσι, σιγά-σιγά το ίδιο απομονώνεται από τους συνομηλίκους του και δεν μπορεί να κοινωνικοποιηθεί σωστά.
Δεν εξελίσσεται σωστά:
Τα κακομαθημένα παιδιά έχουν την τάση να παρουσιάζουν μειωμένη διάθεση για μάθηση, ενώ παρατούν τις προσπάθειες με την πρώτη δυσκολία.
Μπορείτε να προλάβετε το πρόβλημα;
- Για να μην κακομάθετε το παιδί σας, φροντίστε να θέσετε σαφή όρια και κανόνες ανάλογα με την ηλικία του.
- Το παιδί θα πρέπει να γνωρίζει ότι μερικοί κανόνες δεν επιδέχονται διαπραγματεύσεις, ενώ άλλες φορές καλό είναι να έχει τη δυνατότητα να επιλέξει.
- Σε κάθε περίπτωση, ποτέ μην ενδίδετε στα ξεσπάσματά του, προσπαθήστε απλώς να τα αγνοήσετε.
- Μην αφήνετε το παιδί σας να βαριέται και έχετε έτοιμη μία πρόταση για δραστηριότητα.
- Διδάξτε το να κάνει υπομονή και να περιμένει.
- Και πάνω απ’ όλα, αποφύγετε την παγίδα της υπερπροστασίας. Αφήστε το να αντιμετωπίζει και να χειρίζεται μόνο του τις μικρές καθημερινές δυσκολίες που συναντάει.
Πως να μην γίνει κακομαθημένο το παιδί σας;
Βασικά μαθήματα καλής συμπεριφοράς
Από την ηλικία των 2 ετών το παιδί μπορεί να μάθει να χαιρετά δίνοντας το χέρι του. Μάθετέ το να χαιρετά με χέρι σταθερό και δυνατό τους ενήλικες φίλους σας και χαιρετήστε κι εσείς τα δικά τους παιδιά με τον ίδιο τρόπο, για να δείξετε έτσι ότι τα σέβεστε.
«Λέγετε, παρακαλώ!»:
Το παιχνίδι του τηλεφώνου είναι από τα πιο αγαπημένα των παιδιών και θέλουν από νωρίς να μάθουν να χειρίζονται τη συσκευή. Κάντε πρώτα πρόβες με τις χαρακτηριστικές λέξεις «Λέγετε, παρακαλώ!» όταν απαντά και «Παρακαλώ, θα ήθελα να μιλήσω με την κυρία…» όταν εκείνο καλεί. Στη συνέχεια αφήστε το μικρό σας να απαντά το τηλέφωνο στο σπίτι ή να σας καλεί στο γραφείο και να σας ζητά.
«Ευχαριστώ!»:
Τα παιδιά συχνά δέχονται δώρα αλλά και εξυπηρέτηση από τους μεγαλύτερους. Κάθε φορά λοιπόν που κάποιος χαρίζει στο μικρό σας κάτι ή το βοηθά σε μια δραστηριότητα, εξηγήστε του ότι είναι πολύ σημαντικό να λέει «ευχαριστώ» και να δείχνει ότι χάρηκε.
«Συγγνώμη»:
Αν «πιάσετε στα πράσα» το μικρό σας να βρίζει ή να κοροϊδεύει ένα άλλο παιδί, εξηγήστε του πόσο άσχημα αισθάνεται εκείνο και πείτε του να ζητήσει «συγγνώμη». Πείτε του ότι όλοι κάνουμε λάθη και ότι καλό θα είναι όταν στενοχωρεί κάποιον, στη συνέχεια να προσπαθεί να επανορθώνει.
Πώς να μάθετε στο παιδί σας τρόπους
Η προσπάθεια να διδάξετε το παιδί σας τη σωστή συμπεριφορά θα πρέπει να ξεκινά από τα πρώτα ακόμη χρόνια της ζωής του:
2 ετών: Παρόλο που σε αυτή την ηλικία το μικρό σας είναι ζωηρό και γκρινιάρικο, μην κάνετε το λάθος να το χαρακτηρίσετε «κακομαθημένο», αφού είναι απόλυτα φυσιολογική συμπεριφορά.
Μπορείτε, ωστόσο, να του υποδείξετε την αντίστοιχη ευγενική: «Τώρα λέμε “ευχαριστώ”». Την πρώτη φορά μπορεί να μη σας μιμηθεί αλλά αν χρησιμοποιείτε τη φράση συχνά, σιγά-σιγά θα του γίνει συνήθεια και θα σας ακολουθήσει.
Έχετε, βέβαια, υπόψη σας ότι η μνήμη του παιδιού δεν είναι ακόμη καλά ανεπτυγμένη και θα πρέπει να το ενθαρρύνετε ξανά και ξανά να λέει «ευχαριστώ» και «παρακαλώ».
3 – 4 ετών: Για ένα παιδί προσχολικής ηλικίας το να μάθει καλούς τρόπους είναι εξίσου δύσκολο με το να μάθει να μοιράζεται, γιατί είναι ακόμη πολύ εγωκεντρικό και ενδιαφέρεται περισσότερο για τις δικές του ανάγκες, παρά για τα συναισθήματα των άλλων.
Ωστόσο, μέσα από παιχνίδια ρόλων, μπορείτε να ενθαρρύνετε το μικρό σας να καταλάβει πώς οι πράξεις του επηρεάζουν τα συναισθήματα των άλλων.
Δείξτε του σιγά-σιγά πόσο όμορφο είναι να μοιράζεται τα παιχνίδια του μαζί σας αλλά και με άλλα παιδάκια.
Μπορείτε, επίσης, να το «προπονείτε» στους καλούς τρόπους που του έχετε διδάξει, λίγο πριν χρειαστεί να τους χρησιμοποιήσει.
Για παράδειγμα, αν πηγαίνετε σε ένα παιδικό πάρτι, προσποιηθείτε παίζοντας ότι είστε η οικοδέσποινα και ζητάτε από το μικρό σας να σας ευχηθεί «χρόνια πολλά» και στη συνέχεια να σας ευχαριστήσει για την ωραία γιορτή και να σας αποχαιρετήσει.
Έτσι, το παιδί σας θα είναι προετοιμασμένο να χρησιμοποιήσει την κατάλληλη στιγμή, όσα άκουσε από σας πριν από λίγο.
5- 7 ετών: Πηγαίνοντας στο νηπιαγωγείο και μετά στο σχολείο τα παιδιά γίνονται πιο ανεξάρτητα. Επειδή, όμως, τώρα πια δεν θα είστε συνέχεια στο πλάι του μικρού σας για να το καθοδηγείτε, φροντίστε να έχει ήδη μάθει πώς να φέρεται στους δασκάλους και τα υπόλοιπα παιδιά.
Ήρθε πλέον ώρα να αυξήσετε τις απαιτήσεις σας προς το παιδί. Σε αυτή την ηλικία θα πρέπει να έχει τρόπους στο τραπέζι, να χαιρετά τους ενήλικες, να μπορεί να συγκεντρωθεί για να παίρνει μέρος σε μια απλή συζήτηση μαζί τους, να συστήνει τους φίλους και τους συγγενείς του και να σέβεται τα συναισθήματα των άλλων.
Σε αυτή τη φάση, αν ξεχάσει να κάνει κάτι, μην το μαλώσετε, αλλά δώστε του την ευκαιρία να επανορθώσει ρωτώντας: «Τι πρέπει να κάνεις τώρα;».
Σε κάθε περίπτωση, πριν αφήσετε το παιδί μόνο του σε κάποιο φιλικό σπίτι, θυμίστε του τις βασικές κινήσεις που δεν θα πρέπει να ξεχνά, για παράδειγμα «Μην ξεκινήσεις να τρως πριν σερβιριστούν όλοι στο τραπέζι» ή «Θυμήσου να αφήνεις και τα άλλα παιδιά να αποφασίζουν τι θα παίξετε».
