Πόσο ανησυχητική είναι αυτή η ανατομική ιδιαιτερότητα που ονομάζεται πλατυποδία;
Μια από τις πολλές ανησυχίες ορισμένων γονιών, ιδίως όταν τα παιδιά τους βρίσκονται σε μικρή ηλικία, είναι μήπως αντιμετωπίζουν πρόβλημα πλατυποδίας.
Συχνά, παρατηρούν τα ποδαράκια των πιτσιρικιών τους και ανακαλύπτουν ότι όταν στέκονται όρθια στο πέλμα τους δε σχηματίζεται καμάρα, οπότε το συμπέρασμα στο οποίο συχνά καταλήγουν είναι ότι έχουν αυτή την ανατομική ιδιαιτερότητα.
Όμως τις περισσότερες φορές αυτές οι ανησυχίες είναι αβάσιμες ή εάν ευσταθούν δε επηρεάζουν σχεδόν καθόλου την κίνηση και γενικότερα τη ζωή των παιδιών τους.
Εμείς σας προσφέρουμε μερικές χρήσιμες πληροφορίες όσον αφορά την πλατυποδία στα παιδιά για να ξεκαθαρίσετε μέσα σας κάποια σημαντικά πράγματα και να σταματήσετε να αγχώνεστε και να στεναχωριέστε χωρίς λόγο για τα μικρά σας.
Τι είναι η πλατυποδία;
Το ανθρώπινο πέλμα είναι αρκετά πολύπλοκο. Αποτελείται από 26 οστά, πολλές αρθρώσεις, καθώς και μύες, τένοντες και συνδέσμους.
Το πόδι κάθε ανθρώπου είναι διαφορετικό, τόσο εξωτερικά όσο και εσωτερικά, ωστόσο υπάρχουν κάποιες προκαθορισμένες προδιαγραφές που είναι κοινές για όλους.
Η πλατυποδία είναι μια ανατομική κατάσταση που ξεφεύγει λίγο από την προκαθορισμένη δομή των ποδιών και αφορά την αποπλάτυνση της πατούσας του ποδιού εξαιτίας της απουσίας καμάρας στην εσωτερική μεριά ενός ή και των δύο πελμάτων.
Η πλατυποδία μπορεί να εμφανιστεί σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, είναι όμως περισσότερο συνηθισμένη σε παιδιά.
Πράγματι, αποτελεί μια από τις πιο συνηθισμένες περιπτώσεις για τις οποίες οι γονείς πηγαίνουν τα παιδιά τους στο γιατρό, καθώς πιστεύουν ότι θα τους προκαλέσει προβλήματα, πόνο και άλλες δυσκολίες τόσο στην παιδική ηλικία όσο και στη μετέπειτα ζωή τους.
Μορφές πλατυποδίας:
Υπάρχουν διάφορες διαβαθμίσεις πλατυποδίας. Υπάρχει η χαλαρή ή εύκαμπτος πλατυποδία αλλά και πιο σύνθετες μορφές, όπως η άκαμπτος ή παθολογική πλατυποδία, η βλαισοπλατυποδία, η βράχυνση του αχίλλειου τένοντα, η χαλάρωση του συνδετικού ιστού κλπ.
Η πρώτη περίπτωση πλατυποδίας παρουσιάζεται μόνο όταν το παιδί ή ο ενήλικας στέκονται όρθιοι. Όταν όμως κάθονται ή όταν το μεγάλο δάχτυλο του ποδιού τους τραβηχτεί προς τα πίσω, τότε οι καμάρες του ποδιού τους διακρίνονται.
Στην άκαμπτο όμως πλατυποδία η ανατομική ιδιαιτερότητα είναι μόνιμη και παραμένει είτε το άτομο στέκεται όρθιο είτε όχι.
Πλατυποδία και μωρά
Αρχικά, όλα τα βρέφη παρουσιάζουν πλατυποδία και αυτό οφείλεται στο ότι η καμάρα του ποδιού τους δεν έχει διαμορφωθεί καθώς και στο ότι οι μύες των κάτω άκρων τους δεν έχουν ακόμη αναπτυχθεί πλήρως.
Φυσιολογικά, η ποδική καμάρα αρχίζει να αναπτύσσεται μετά την ηλικία των 12-18 μηνών, αφού δηλαδή αρχίσει το παιδί να περπατάει και ολοκληρώνεται γύρω στα 5 με 6 του χρόνια.
Είναι λοιπόν αναμενόμενο ακόμα και παιδιά 2 με 3 ετών να έχουν ένα βαθμό πλατυποδίας λόγω ελαστικών συνδέσμων και αδυναμίας ελέγχου των μυών τους.
Στα βρέφη μάλιστα η πλατυποδία τις περισσότερες φορές είναι φαινομενική και οφείλεται στην ύπαρξη του παχύ στρώματος υποδόριου λίπους που χαρακτηρίζει αυτήν την ηλικία.
Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις η πλατυποδία συνήθως εξαφανίζεται σταδιακά μέχρι τα 6 χρόνια του παιδιού χωρίς προβλήματα ή κάποια ειδική θεραπεία, δεν προκαλεί πόνο ούτε εμποδίζει το περπάτημα, το τρέξιμο και γενικότερα την κίνηση του.
Ακόμα όμως και αν παραμείνει η πλατυποδία σε μεγαλύτερη ηλικία, το ποσοστό αυτό θα είναι πολύ μικρό (2 στα 10 παιδιά θα το διατηρήσουν μέχρι την ενηλικίωσή τους) και συνήθως δεν θα προκαλέσει κάποιο σημαντικό πρόβλημα.
Ωστόσο, είναι σημαντικό να γίνεται μια επίσκεψη στο γιατρό μετά από κάποια ηλικία σε περίπτωση που οι γονείς φοβούνται για πλατυποδία ή αν το παιδί αρχίσει να παραπονιέται ότι πονάει στον αστράγαλο ή τα πόδια ή ότι κουράζεται συχνά, για να ξεκαθαριστεί μήπως χρειαστεί κάποια θεραπεία για να αποφευχθούν μελλοντικά προβλήματα, όπως ο πόνος ή η παραμόρφωση των ποδιών.
Ποια είναι τα συμπτώματα της πλατυποδίας και πώς θα τη διαγνώσει ο γιατρός;
Μερικά από τα συμπτώματα που μπορούν να θεωρηθούν ως ένδειξη πλατυποδίας είναι:
- ο πόνος,
- κάποια παραμόρφωση στο πόδι,
- η υπερβολική φθορά στα παπούτσια
- και η μυϊκή ανισορροπία.
- Επίσης, επειδή η πλατυποδία έχει ως αποτέλεσμα μερικές φορές να γυρνάνε τα πόδια και τα γόνατα προς τα μέσα, τα παιδιά σας μπορεί να παραπονεθούν και για πόνους στη μέση, τους γοφούς και τα γόνατα.
Πλατυποδία – διάγνωση:
Εάν το παιδί σας είναι πολύ μικρό, ο γιατρός θα δυσκολευτεί να αξιολογήσει το πρόβλημα, καθώς όπως αναφέραμε το λίπος και η ελλιπής μυϊκή ανάπτυξη του ποδιού του δε θα τον βοηθήσουν να κάνει ακριβή διάγνωση.
Όταν όμως το μικρό σας φτάσει 2 με 3 ετών, το πόδι του θα αρχίσει σιγά-σιγά να παίρνει το τελικό του σχήμα και αν ακόμη και τότε φαίνεται ότι έχει πλατυποδία, είναι συνετό να απευθυνθείτε στο γιατρό του.
Ο λόγος για την επίσκεψη είναι ότι το πόδι των παιδιών αυτό το διάστημα αποτελείται ακόμα κυρίως από χόνδρους και έχει λιγότερο οστό από το πόδι ενός ενήλικα.
Από τη στιγμή λοιπόν που οι χόνδροι είναι σχετικά μαλακοί, η ύπαρξη πλατυποδίας και η πίεση που θα ασκείται στην πατούσα μπορεί να προκαλέσουν μόνιμες δομικές αλλαγές στα κόκαλα και τις αρθρώσεις του παιδιού που θα παραμείνουν και κατά την ενηλικίωση.
Για να κάνει τη διάγνωσή του, ο γιατρός θα εξετάσει αρχικά το παιδί σας για να απορρίψει τις πιο βαριές μορφές πλατυποδίας που χρειάζονται ειδική θεραπεία. Βεβαιωθείτε ότι το παιδί σας φοράει τα κανονικά του παπούτσια για να μπορέσει ο γιατρός να διαπιστώσει ακριβώς το πρόβλημα.
Θα του ζητήσει να κάτσει, να σηκωθεί όρθιο, να σταθεί στα δάχτυλά του ή να τα σηκώσει ενώ κάθεται. Παράλληλα, θα εξετάσει τον αχίλλειο τένοντά του καθώς και όλο το πέλμα του για να διαπιστώσει αν υπάρχουν ιδιομορφίες.
Επίσης θα εξετάσει τα γόνατα και τις γοφικές αρθρώσεις του παιδιού σας για να σιγουρευτεί ότι οι πόνοι δεν οφείλονται σε κάποιο πρόβλημα στις συγκεκριμένες αρθρώσεις. Εάν το μικρό σας έχει κάποιο νευρολογικό ή μυϊκό πρόβλημα, τότε θυμηθείτε να το αναφέρετε στο γιατρό.
Γενικότερα ο γιατρός θα μπορέσει εύκολα να αναγνωρίσει την ύπαρξη πλατυποδίας εάν δει ότι υπάρχει έλλειψη καμπύλης και ότι το οστό της πτέρνας έχει γυρίσει προς τα πάνω.
Πολύ σπάνια, η πλατυποδία μπορεί να είναι σοβαρής μορφής και να οφείλεται σε οστά του ποδιού που είναι ενωμένα μεταξύ τους. Σε αυτήν την περίπτωση τα οστά δεν μπορούν να κινηθούν και έτσι προκαλείται πόνος στα πόδια.
Το παιδί σας λοιπόν μπορεί να χρειαστεί να κάνει ακτινογραφίες που θα βοηθήσουν και θα εντοπίσουν το συγκεκριμένο πρόβλημα, αλλά και μια απλή κλινική εξέταση μπορεί εξίσου να αποκαλύψει εάν υπάρχει η συγκεκριμένη ανατομική ιδιομορφία.
Πώς μπορεί να θεραπευτεί η πλατυποδία. Είναι πάντα απαραίτητη η θεραπεία της;
Εάν το παιδί σας έχει ήπια μορφή πλατυποδίας και καθόλου συμπτώματα πόνου τότε το πιθανότερο είναι ο γιατρός σας να μην προτείνει καμία θεραπεία, εκτός ίσως από μια επαναληπτική επίσκεψη για να γίνει προληπτική παρακολούθηση και να ελεγχθεί η πρόοδος του ποδιού.
Στην περίπτωση μάλιστα της εύκαμπτης πλατυποδίας, το πιθανότερο είναι να εξαφανιστεί από μόνη της και δεν υπάρχουν στοιχεία που να επιβεβαιώνουν ότι τα ορθοπεδικά διορθωτικά παπούτσια ή τα ένθετα μέσα στα κανονικά παπούτσια των παιδιών οδηγούν στο σχηματισμό καμάρας, άρα και στην επιδιόρθωση του προβλήματος.
Εάν όμως το παιδί παραπονιέται για πόνο και η πλατυποδία του είναι πιο σοβαρής μορφής, τότε θα χρειαστεί κάποιας μορφής θεραπεία. Αυτή συνήθως ξεκινά με την εφαρμογή ορθοπεδικών υποδημάτων με ανυψωμένο τακούνι και ενίσχυση της καμάρας με κατάλληλο υποστήριγμα που προσαρμόζεται στο εσωτερικό του παπουτσιού.
Αυτά τα παπούτσια αλλά και τα ένθετα ή οι σφήνες συγκρατούν το πόδι μέσα στο παπούτσι και βοηθούν περισσότερο στο περπάτημα, το τρέξιμο ακόμα και στη μείωση της φθοράς του παπουτσιού.
Όπως προαναφέραμε, δεν μπορούν να αλλάξουν τη μορφή και την ανάπτυξη του ποδιού. Επίσης, τα παιδιά παροτρύνονται να περπατούν στις μύτες και στην άμμο για να δυναμώσουν οι μύες του ποδιού τους.
Πιο σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να χρειαστούν ειδικές ασκήσεις stretching για να επιμηκυνθεί ο αχίλλειος τένοντας, και πολλοί γιατροί μπορεί να συστήσουν φυσιοθεραπεία.
Στην πολύ σπάνια περίπτωση που κάποιος έχει σοβαρής μορφής πλατυποδία που οφείλεται σε ανωμαλία των οστών ή των αρθρώσεων και δεν ανακουφίζεται από τις παραπάνω ενέργειες, τότε ίσως ο γιατρός να προτείνει εξειδικευμένη χειρουργική επέμβαση.
Αυτή η εναλλακτική λύση δεν ενδείκνυται για παιδιά εκτός βέβαια και αν έχουν παθολογική πλατυποδία και σοβαρές ανωμαλίες στα πέλματα.
Φυσικά, πριν πάρουν μια τέτοια απόφαση οι γονείς θα πρέπει να υπολογίζουν όλες τις παραμέτρους, όπως τα οφέλη αλλά και τους κινδύνους μιας επέμβασης και θα πρέπει πάντα να ζητάνε μια δεύτερη γνώμη από κάποιον άλλο ειδικό.
Υπάρχουν δραστηριότητες όπως το τρέξιμο που να απαγορεύονται για να μη χειροτερεύσει η πλατυποδία;
Η απάντηση είναι όχι. Για αυτό είναι πολύ σημαντικό να μην αρχίσετε να περιορίζετε το παιδί σας, ούτε να του απαγορεύετε να τρέχει, να παίζει και να κινείται όπως όλα τα άλλα παιδιά της ηλικίας του.
Εάν όμως σας παραπονεθούν ότι πονάνε ή ότι έχουν κουραστεί εξαιτίας της υπερβολικής τους δραστηριότητας, τότε θα πρέπει να τους προτείνετε να ξεκουραστούν για λίγο.
Επίσης, το είδος των παπουτσιών, το περπάτημα με τα πόδια, το τρέξιμο και το χοροπηδητό δεν μπορούν να βελτιώσουν, ούτε να χειροτερεύσουν την πλατυποδία.
Είναι λοιπόν απαραίτητο να αφήσετε το παιδί σας να χαρεί το παιχνίδι και την κίνηση χωρίς περιορισμούς και να μην το κάνετε να νιώθει διαφορετικό από τους φίλους του.
Όπως θα έχετε ήδη καταλάβει, στις περισσότερες περιπτώσεις η πλατυποδία δε θα έπρεπε να σας ανησυχεί, πρώτον γιατί συχνά εξαφανίζεται από μόνη της και δεύτερον γιατί όταν παραμένει δεν προκαλεί ιδιαίτερο πρόβλημα στα παιδιά και τους ενήλικες.
Οι σοβαρές περιπτώσεις είναι πολύ σπάνιες και δε θα έπρεπε να σας απασχολούν παρά μόνο ύστερα από μια διεξοδική εξέταση και προειδοποίηση από κάποιον ειδικό.
Αφήστε λοιπόν τα πιτσιρίκια σας (αλλά και τον ίδιο σας τον εαυτό αν έχετε κι εσείς πλατυποδία) να διασκεδάσουν, να χαρούν, να παίξουν, να τρέξουν και να χοροπηδήσουν χωρίς να αγχώνεστε άδικα για τα μικρά τους ποδαράκια. Αυτά θα βρουν από μόνα τους το δρόμο τους…
