Δυσλεξία είναι η εγγενής αδυναμία του παιδιού στην εκμάθηση ανάγνωσης και γραφής παρότι υπάρχει φυσιολογική νοημοσύνη.
Πρόκειται για μια δυσκολία η οποία εντάσσεται στα πλαίσια ενός ευρύτερου φάσματος δυσκολιών, οι οποίες ορίζονται ως μαθησιακές δυσκολίες.
Αναφέρουμε ενδεικτικά την δυσκολία στην εκμάθηση της ορθογραφίας –δυσορθογραφία-, στην αριθμητική –δυσαριθμησία- στη γραφή –δυσγραφία– πάντα μιλώντας για φυσιολογική νοημοσύνη.
Ένα ποσοστό της τάξης του 2% των παιδιών τα οποία εντάσσονται στην ‘Α δημοτικού εμφανίζει μαθησιακές δυσκολίες .
Στα αγόρια εμφανίζεται σε αναλογία 4 προς 1 σε σχέση με τα κορίτσια και υπάρχει κληρονομικό αίτιο το οποίο αγγίζει το 85%.
Η δυσλεξία διαφέρει από παιδί σε παιδί ως προς τη μορφή και τη βαρύτητά της και γι’αυτό κρίνεται απαραίτητη η εξατομικευμένη αντιμετώπισή της.
Παρ΄αυτά υπάρχουν συγκεκριμένα κοινά χαρακτηριστικά, τα οποία μπορούν να εντοπισθούν – κάποια εξ αυτών ακόμα και πριν από την ένταξη στο σχολείο- από τους γονείς ή τους εκπαιδευτικούς.
Ενδεικτικά αναφέρουμε τα εξής:
Όσον αφορά στην ανάγνωση:
- Παράλειψη, αντικατάσταση, αντιμετάθεση, προσθήκη φθόγγων, συλλαβών ή/ και λέξεων.
- Ανάγνωση αργή, με δισταγμό και επανάληψη, παρατονισμό, χάσιμο σειράς, αγνόηση στίξης, χωρίς χρωματισμό φωνής.
- Ανεπαρκής κατανόηση του κειμένου με ερωτήσεις ή ελεύθερη απόδοση.
Όσον αφορά στη γραφή:
- Απουσία στίξης, κακογραφία, ακαταστασία, κατάργηση ορίων, μίξη κεφαλαίων- πεζών.
- Πολλά ορθογραφικά λάθη (απουσία οπτικού λεξικού).
- Θεματικά, παραγωγικά-συνθετικά λάθη.
- Παραλείψεις, αντικαταστάσεις, αντιμεταθέσεις γραμμάτων.
- Δυσκολία μνήμης και οπτικής αντίληψης; συγχέουν στο γραπτό τους, φθόγγους που μοιάζουν οπτικά μεταξύ τους π.χ. ε-3(καθρεπτική γραφή) ζ-ξ κ.α.
- Λάθη κατά την αντιγραφή.
- Δυσκολία κατά την αυθόρμητη γραφή, στη δημιουργία κειμένου.
- Συνήθως φτωχό λεξιλόγιο, με δυσκολία στην περιγραφή και έκφραση των εμπειριών και ιδεών τους.
Διαβάστε επίσης:Αναπτυξιακή καθυστέρηση λόγου : Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε
Επίσης παρατηρούνται και οι εξής μαθησιακές δυσκολίες:
- Πιθανόν να έχουν δυσκολία στον χωροχρονικό προσανατολισμό και γενικότερα στην αίσθηση χώρου και χρόνου.
- Περιορισμένη συγκέντρωση προσοχής.
- Περιορισμένη βραχυπρόθεσμη μνήμη και γενικευμένη δυσκολία στην ακουστική και οπτική μνήμη.
- Δυσκολίες σε κινητικές δεξιότητες και στον οπτικοκινητικό συντονισμό.
- Πιθανή καθυστερημένη πλευρίωση.
- Δυσκολίες στον αισθητικοαντιληπτικό τομέα; π.χ. στην ταξινόμηση μεγεθών, στα γεωμετρικά σχήματα κ.α.
- Δεν οργανώνουν καλά τη μελέτη τους, το χρόνο τους και τον προσωπικό τους χώρο.
- Δε δείχνουν ενδιαφέρον για τα βιβλία και γενικώς για το γραπτό λόγο.
- Δυσκολία στην αντίληψη της διαδοχής και της αλληλουχίας.
Μόλις εντοπιστούν οι δυσκολίες του παιδιού θα πρέπει άμεσα να αξιολογηθεί από μία ομάδα ειδικών που μπορεί να είναι αναπτυξιολόγος, παιδοψυχίατρος, ψυχολόγος, ειδικός παιδαγωγός, λογοθεραπευτής, εργοθεραπευτής και να ενταχθεί σε θεραπευτικό πρόγραμμα.
Η σπουδαιότητα της άμεσης παρέμβασης πρέπει σε αυτό το σημείο να υπογραμμιστεί, καθώς με το πέρασμα του χρόνου οι δυσκολίες του παιδιού παγιώνονται αφού το παιδί συνηθίζει να λειτουργεί στο λανθασμένο πρότυπο μάθησης και καθιστάται ακόμα πιο δύσκολη η επιτυχής ένταξη του στο σχολικό πλαίσιο.
Επιπλέον, σημαντικότατη είναι η άμεση παρέμβαση και για την πρόληψη δευτερογενών προβλημάτων όπως είναι η χαμηλή αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση , συναισθηματικές διαταραχές και προβλήματα συμπεριφοράς τα οποία απορρέουν από την αποτυχία στη σχολική απόδοση.
Απαραίτητη στο θεραπευτικό πρόγραμμα κρίνεται η συμμετοχή της οικογένειας, ώστε να γνωρίζει πώς να χειριστεί και να αντιμετωπίσει σωστά το παιδί με δυσλεξία, να το στηρίξει ψυχολογικά και να βοηθήσει στην από κοινού αντιμετώπιση των δυσκολιών με το εκπαιδευτικό περιβάλλον.
Ευαγγελία Τσακάλη, ειδική παιδαγωγός- ψυχολόγος D.E.A.
Χριστίνα Τζουμερκιώτη, λογοπεδικός M.Sc.
